มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม มูลนิธิบูรณะนิเวศ และกรีนพีซ ประเทศไทย ออกแถลงการณ์เรียกร้อง “บริษัท-กรมควบคุมมลพิษและหน่วยงานเกี่ยวข้อง” เปิดข้อมูลมลพิษ กรณีการรั่วไหลของสารเคมีอันตรายจากโรงงานผลิตโพลีเอสเตอร์ของบริษัทอินโดรามา
ด้านกรมควบคุมมลพิษ เดินหน้าแถลง “ตรวจแล้ว”
แค่แจ้งเตือน ไม่พอ
“จากเหตุการณ์รั่วไหลของสารเคมีที่ส่งกลิ่นเหม็นกระจายออกในวงกว้างจากโรงงานอินโดรามา โพลิเอสเตอร์ อินดัสตรีส์ ใน อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม เมื่อวันที่ 22 กันยายน 2565 โดยมีประชาชนในพื้นที่แจ้งเหตุไปยังสำนักงานควบคุมมลพิษที่ 5 นั้น
มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (Enlaw) มูลนิธิบูรณะนิเวศ (Earth)และกรีนพีซ ประเทศไทย (Greenpeace Thailand) ซึ่งทำงานร่วมกันเพื่อสร้างความเป็นธรรมทางสิ่งแวดล้อมและผลักดันให้มีกฎหมายการรายงานและเปิดเผยข้อมูลการปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษ (PRTR) เห็นว่า เหตุการณ์การรั่วไหลของสารเคมีดังกล่าวคือประจักษ์พยานล่าสุดของการที่ชีวิตผู้คนในสังคมไทยต้องเสี่ยงภัยกับสารมลพิษทุกวัน (Living poisons daily)
ในสถานการณ์เช่นนี้ ประชาชนแทบไม่รู้เลยว่ามีสารมลพิษชนิดใดบ้างที่รั่วไหลออกมาจากโรงงาน แม้การรายงานข่าวในเวลาต่อมาจะระบุว่า เป็นการรั่วไหลของสารเคมีกลุ่มอะโรเมติก เบนซีน ไดฟีนิลออกไซด์ (Diphenyl Oxide)และไบฟีนิล (Biphenyl) หากสูดดมสารเคมีกลุ่มอะโรเมติกเบนซีน ไดฟีนิลออกไซด์ (Diphenyl Oxide)และไบฟีนิล (Biphenyl) เข้าไปในปริมาณมากอาจทำให้เกิดอาการคลื่นใส้ วิงเวียนศรีษะและส่งผลกระทบต่อทางเดินหายใจ
และกรมควบคุมมลพิษทำการแจ้งเตือนให้ประชาชนในพื้นที่งดออกจากบ้านเรือนเพื่อเลี่ยงสัมผัสสารเคมีและสวมหน้ากากอนามัยป้องกัน แต่ก็สะท้อนให้เห็นชัดเจนว่า สิทธิในการรับรู้ข้อมูลข่าวสารซึ่งเป็นสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานของประชาชนถูกละเมิดครั้งแล้วครั้งเล่า
นอกจากการปนเปื้อนในอากาศที่หายใจ ประชาชนไม่รู้เลยว่าการรั่วไหลของสารมลพิษสามารถตกลงสู่ดินและแหล่งน้ำ ปนเปื้อนอยู่ในอาหารที่กิน และผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน และสารมลพิษดังกล่าวจะมีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างไร” แถลงการณ์ระบุวันนี้ (22 กันยายน 2022)
4.ข้อเรียกร้อง
“มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (Enlaw) มูลนิธิบูรณะนิเวศ (Earth) และกรีนพีซ ประเทศไทย (Greenpeace Thailand) มีข้อเรียกร้องดังต่อไปนี้
- ในฐานะที่เป็นผู้ผลิตผลิตภัณฑ์ปิโตรเคมีชั้นนำระดับโลก อินโดรามา เวนเจอร์ส [2] ซึ่งเป็นเจ้าของโรงงานอินโดรามา โพลิเอสเตอร์ อินดัสตรีส์ [3] ใน อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม ต้องมีภาระรับผิดชอบ (accountability) โดยทำงานร่วมกับหน่อยงานรัฐที่เกี่ยวข้องในการชี้แจงและเปิดเผยข้อมูลทั้งหมดต่อสาธารณะชนเกี่ยวกับเหตุการณ์รั่วไหลของสารเคมีครั้งนี้ และดำเนินการประเมินความเสียหายและผลกระทบด้านสุขภาพของประชาชนเฉพาะหน้าในระยะสั้น และระยะยาว รวมถึงการชดใช้และเยียวยาความเสียหายทางสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนที่เกิดขึ้น (liability)
- หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมควบคุมมลพิษและกรมโรงงานอุตสาหกรรม ต้องตรวจสอบเหตุการณ์รั่วไหลที่เกิดขึ้น และชี้แจงข้อมูลต่อสาธารณะอย่างรวดเร็วตรงไปตรงมา รวมถึงการดำเนินมาตรการทางกฎหมายกับผู้ก่อมลพิษ และการติดตามรวบรวมข้อมูลและให้ความช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบ
- หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องรวมถึงกรมควบคุมมลพิษและกรมโรงงานอุตสาหกรรม ต้องมีบทบาทสำคัญในการติดตามผลกระทบด้านสุขภาพที่เกิดขึ้นกับประชาชนโดยเฉพาะในกรณีที่มีผู้ป่วยจากการสัมผัสสารเคมีกลุ่มอะโรเมติก เบนซีน ไดฟีนิลออกไซด์ (Diphenyl Oxide)และไบฟีนิล (Biphenyl) ที่อาจส่งผลเสียหายต่อร่างกายในระยะยาว
- หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องรวมถึงกรมควบคุมมลพิษและกรมโรงงานอุตสาหกรรม ต้องสนับสนุนกฎหมายการรายงานและเปิดเผยข้อมูลการปล่อย และเคลื่อนย้ายสารมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม (PRTR) ภาคประชาชนที่รับรองสิทธิการรับรู้ข้อมูลข่าวสารของประชาชน (Community Right-to-Know) และกำหนดให้มีการรายงานและเปิดเผยข้อมูลการปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องเปิดเผยต่อสาธารณชนเกี่ยวกับชนิดและปริมาณของสารเคมีหรือมลพิษที่มีการปลดปล่อยจากแหล่งกำเนิดมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม รวมถึงข้อมูลการนำน้ำเสียหรือของเสียที่มีสารเคมีหรือมลพิษออกจากแหล่งกำเนิด ไปบำบัดหรือกำจัด” แถลงการณ์ระบุ
เดินหน้าดัน กม.PRTR เป็นทางออกระยะยาว
“ประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากการรั่วไหลของสารเคมีสามารถใช้ช่องทางและกลไกทางกฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบันเพื่อเรียกร้องสิทธิของตน
มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (Enlaw) มูลนิธิบูรณะนิเวศ (Earth) และกรีนพีซ ประเทศไทย (Greenpeace Thailand) ขอเชิญชวนประชาชนใช้สิทธิ์ประชาธิปไตยทางตรงในการเข้าชื่อเสนอกฎหมายโดยประชาชน และการเรียนรู้ร่วมกันของประชาชนในการผลักดันให้เกิดกฎหมายที่ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลมลพิษเพื่อมีส่วนร่วมในการคุ้มครองสิทธิ์ สุขภาพ ของประชาชนและสิ่งแวดล้อมได้อย่างแท้จริง
ผ่านพระราชบัญญัติการรายงานและเปิดเผยข้อมูลการปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษ พ.ศ…. (PRTR) ได้ที่ thaiprtr.com” แถลงการณ์ระบุ
อินโดรามา ที่สาธารณะควรรู้จัก
“อินโดรามา เวนเจอร์สเป็นผู้ผลิต PET โพลีเมอร์ อันดับ 1 ของโลก (1 ใน 5 ของขวดพลาสติกทั่วโลกผลิตจากเม็ดพลาสติกของอินโดรามา) / ผู้ผลิต PET โพลีเมอร์ อันดับ 1 ในทวีปอเมริกาเหนือ / ผู้ผลิต PET โพลิเมอร์ อันดับ 1 ในทวีปยุโรป /ผู้ผลิต PET รีไซเคิลอันดับ 1 ของโลก/ ผู้ผลิตเส้นใยสั้นโพลีโอเลฟินและเส้นใย bicomponent อันดับ 1 ของโลก /ผู้ผลิตเส้นใยโพลีเอสเตอร์ชนิดพิเศษอันดับ 1 ในทวีปยุโรปและอเมริกาเหนือ / ผู้ผลิตเส้นด้ายแบบปลายเดี่ยวสำหรับยางรถยนต์ที่มีประสิทธิภาพสูงอันดับ 1 ของโลก / ผู้ผลิตเอทิลีนออกไซด์บริสุทธิ์ อันดับ 1 ในทวีปอเมริกาเหนือ/ ผู้ผลิตเส้นด้าย พอลิเอไมด์ 6.6 สำหรับถุงลมนิรภัยอันดับ 2 ของโลก / ผู้ผลิตเส้นด้ายเรยอนสำหรับยางรถยนต์ อันดับ 2 ของโลก/ ผู้ผลิตสิ่งทอโพลีเอสเตอร์สำหรับยางรถยนต์อันดับ 2 ในประเทศจีน/ ผู้ผลิตสารตั้งต้น IPA อันดับ 2 ของโลก และเพียงผู้เดียวในทวีปยุโรป
โรงงานอินโดรามา โพลีเอสเตอร์ อินดัสตรี้ส์ แรกเริ่มมีกำลังการผลิตติดตั้ง 40,000 ตันต่อปี เป็นการลงทุนครั้งแรกของอินโดรามา เวนเจอร์สในอุตสาหกรรมโพลีเอสเตอร์ โรงงานแห่งนี้รับวัตถุดิบหลัก PTA จากโรงงานอินโดรามา ปิโตรเคมี และโรงงานทีพีที ปิโตรเคมิคอลส์ ทั้งนี้ ในปี พ.ศ. 2554 บริษัทได้ดำเนินการปรับปรุงการผลิตเสร็จสมบูรณ์ ทำให้มีการผลิตเพิ่มขึ้นเป็น 127,000 ตันต่อปี ผลิตภัณฑ์ที่มาจากโรงงานแห่งนี้รองรับลูกค้าในตลาดหลากหลายกลุ่มอุตสาหกรรม อาทิ เสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย วัสดุสิ่งทอที่ใช้ในบ้าน สิ่งทอทางเทคนิคเป็นต้น” แถลงการณ์ระบุ
คพ.แถลง “ตรวจแล้ว”
“จากการได้รับแจ้งจากประชาชนในพื้นที่ ตำบลขุนแก้ว ได้รับกลิ่นเหม็นคล้ายสารเคมี ในช่วงเช้าวันนี้ นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้รับทราบและมีข้อสั่งการ ให้ คพ. ลงพื้นที่ติดตามตรวจสอบ ให้การสนับสนุนการปฏิบัติของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งหน่วยปฏิบัติการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม (ศปก.พล.) (กองจัดกการกากของเสียและสารอันตราย กองตรวจมลพิษ สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษ 5-6) ร่วมลงพื้นที่ จากการเข้าตรวจสอบพบว่าที่เกิดเหตุ คือ โรงงานบริษัท อินโดรามา โพลีเอสเตอร์ อินดัสตรีส์ จำกัด (มหาชน) ทะเบียนโรงงานเลขที่ 3-22(1)-4/34 นฐ ประกอบกิจการ ผลิตเส้นใยโพลีเอสเตอร์และเส้นใยประดิษฐ์ กำลังเครื่องจักร 72,824.88 แรงม้า ตั้งอยู่ ณ เลขที่ 35/8 หมู่ 4 ถนนเพชรเกษม ตำบลขุนแก้ว อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม
เกิดเหตุเวลาประมาณ 06.00 – 06.15 น. สามารถปิดวาล์วได้ในเวลา 06.35 น.สารที่รั่วไหลเป็น Hot oil down term DT1 รั่วไหล ซึ่งเป็นสารแลกเปลี่ยนความร้อนของระบบหล่อเย็น (cooling) (เป็นสารกลุ่ม อะโรเมติกเบนซิน ชนิด ไบฟีนิล และ ไดฟีนิลออกไซด์ 75%) รั่วไหลบริเวณระบบการผลิตเม็ดพลาสติกของโรงกลั่นพลาสติก แพลนท์ 2 ประมาณ 30 ลิตร สารมีน้ำหนักเบา จึงลอยไปได้ไกล
ผลกระทบของสาร การหายใจเอาไอระเหยเข้าไปจะทำให้เกิดการระคายเคืองทางเดินหายใจ ทั้งนี้ ได้แนะนำให้ประชาชนที่อาศัยอยู่บริเวณใกล้เคียงใส่อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล และควรอยู่ในที่อากาศถ่ายเทได้สะดวก และจากการตรวจสอบคุณภาพอากาศ โดย ศปก.พล. ตรวจวัดคุณภาพอากาศบริเวณใต้ลมและบริเวณที่ได้รับผลกระทบ ในระยะ 1-20 กิโลเมตรจำนวน 6 จุด พบว่า
1. โรงเรียนวัดปุรณาวาส แขวงศาลาธรรมสพน์ เขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร
ตรวจพบค่า VOC=3 ppm และตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศ
2. โรงเรียนสาธิตนานาชาติมหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
ตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศ
3. โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบมหามงคล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
ตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศและไม่มีกลิ่น
4. โรงเรียนกาญจนาภิเษกวิทยาลัยนครปฐม ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
ตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศและไม่มีกลิ่น
5. โรงพยาบาลสามพราน ตำบลไร่ขิง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม
ตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศและไม่มีกลิ่น
6.โรงเรียนตลาดบางคูวัด ตำบลบางใหญ่ อำเภอบางใหญ่ นนทบุรี ตรวจไม่พบสารอันตรายในบรรยากาศ
ทั้งนี้ ในการเข้าตรวจสอบ มีนายสุรศักดิ์ เจริญศิริโชติ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐม พร้อมอุตสาหกรรมจังหวัดนครปฐม และหน่วยงานราชการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องเข้าร่วม และอุตสาหกรรมจังหวัดนครปฐม ได้มีคำสั่งให้บริษัทดังกล่าว หยุดประกอบกิจการบางส่วน จนกว่าจะปรับปรุงแก้ไขแล้วเสร็จ พร้อมคำตรวจรับรองโดยวิศวกรก่อนเปิดใช้งาน ตามมาตรา 39 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ.2535 การดูแลสุขภาพของประชาชน ให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครปฐม สำนักงานสาธารณสุขอำเภอนครชัยศรี รพ.สต.ในพื้นที่ เฝ้าระวังและติดตามประชาชนที่ได้รับผลกระทบทางสุขภาพ” อรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) แถลง
