โลมาและวาฬ (Whales and Dolphins) จัดเป็นสัตว์ป่าสงวนและคุ้มครอง ตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2535 ว่าด้วยการห้ามล่า ห้ามค้า ห้ามครอบครอง ห้ามเพาะพันธุ์ โดยมีผลครอบคลุมไปถึงไข่ ซาก ตลอดจนชิ้นส่วนต่างๆ ของสัตว์ โดย วาฬบรูด้า วาฬโอมูระ และฉลามวาฬ เป็นสัตว์สงวน และสัตว์ทะเลหายากชนิดอื่นเป็นสัตว์คุ้มครอง
นอกจากนี้ ยังถูกจัดให้อยู่ในบัญชีรายชื่อของอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งพันธุ์พืชป่า และสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ (CITES) โดย โลมาอิรวดี อยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง จัดอยู่ในรายชื่อ CITES บัญชี 1 ส่วนโลมาและวาฬชนิดอื่นๆ และฉลามวาฬ จัดอยู่ในรายชื่อ CITES บัญชี 2
กลุ่มโลมาและวาฬมี 27 ชนิด แบ่งเป็นกลุ่มที่อยู่ประจำถิ่นใกล้ฝั่ง และกลุ่มที่มีการอพยพย้ายถิ่นระยะไกล ซึ่งมักอาศัยบริเวณไกลฝั่ง สถิติการเกยตื้นในช่วง 16 ปี (พ.ศ.2546-2559) พบโลมาและวาฬเกยตื้นมากถึง 1,162 ตัว เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยใน
ช่วง 5 ปีที่ผ่านมา พบว่า ปี พ.ศ. 2559 (119 ตัว) มีค่ามากกว่าค่าเฉลี่ย แต่ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ แสดงให้เห็นว่าการเกยตื้นของโลมาและวาฬค่อนข้างคงที่
โลมาและวาฬมีสาเหตุการเกยตื้นส่วนใหญ่จากการป่วยตามธรรมชาติ ประมาณร้อยละ 63 โดยพบการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจมากที่สุด สำนักข่าวสิ่งแวดล้อม (GreenNews) ได้รวบรวมสถานการณ์มานำเสนอผ่าน infographic ชิ้นนี้
