Special Report

“ความสำเร็จทางเศรษฐกิจที่ปราศจากจิตสำนึกในการอนุรักษ์ระบบนิเวศอาจจะกลายเป็นหายนะ สภาพสิ่งแวดล้อมที่ท่วมท้นไปด้วยขยะพลาสติกเป็นปัญหาที่เห็นได้ทั่วไป “พลาสติกเป็นตัวก่อให้เกิดวัฒนธรรมการทิ้งขว้าง คนรุ่นก่อนๆ ที่ตอนนี้ได้เติบโตขึ้นยังคงเชื่อว่าการทิ้งขว้างขวดพลาสติกเป็นเรื่องปกติและใครๆ ก็ทำกัน “อย่างไรก็ตาม วิชานิเวศวิทยาสอนเราว่าการทิ้งขว้างไม่ได้หมายถึงสิ่งของเหล่านั้นจะออกไปพ้นจากตัวเรา ทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านมือของเราจะไปสิ้นสุดอยู่ที่ไหนสักที่บนโลกใบนี้” นั่นคือข้อเขียนของ Rex Weyler ผู้สื่อข่าวและผู้ร่วมก่อตั้งกรีนพีซสากล (Greenpeace International) ซึ่งสรุปปัญหาขยะพลาสติกล้นโลกที่ยังคงแก้ไม่ตกทุกวันนี้ เขาเขียนบทความชื่อ “The Ocean Plastic Crisis” เผยแพร่บนเว็บไซต์กรีนพีซสากลในวันที่ 15 ต.ค. 2560 โดยไล่เลียงประวัติศาสตร์การผลิตพลาสติกว่า โพลีเมอร์อินทรีย์ในเชิงพาณิชย์ถูกสังเคราะห์ขึ้นเมื่อศตวรรษก่อนหน้านี้ และนำมาใช้ในกองทัพในยุคสงครามโลกครั้งที่ 2 โพลีเมอร์อินทรีย์สังเคราะห์นี้ถูกนำเข้ามาสู่การผลิตเพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคในทศวรรษ 1960 (ระหว่างปี พ.ศ. 2503-2512) บรรจุภัณฑ์พลาสติกได้สร้างการเปลี่ยนแปลงระดับโลก จากบรรจุภัณฑ์ที่เคยนำกลับมาใช้ใหม่ได้กลายเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งได้เลย ซึ่งแน่นอนว่าความนิยมดังกล่าวถูกมองว่าเป็น “ความสำเร็จระดับโลก” ของอุตสาหกรรมพลาสติก แต่อีกมุมหนึ่งมันคือความความหายนะของโลกด้วยเช่นกัน การศึกษาโดยนักวิทยาศาสตร์ นำโดย Roland Geyer จาก Bren School of Environmental Science...

“มาเก็บเกี่ยวความอบอุ่น มาอีกทีก็อยากเอารักมาฝาก” ถ้อยคำก้องในความรู้สึกเสมอเมื่อพูดถึง ‘น่าน’ เมืองที่มีหมอกมัวสลัวๆ สายฝนพรำ เส้นทางอันห่างไกลผ่านไพรพนา ข้ามภูผา ข้ามฟ้าให้มาพบเจอ เหมือนดั่งเพลง “น่านนะสิ” ของ ศุ บุญเลี้ยง แต่ความงดงามเหล่านั้นใช่ว่าจะเป็นภาพที่จะเกิดขึ้นตลอดทั้งปี เพราะหากมาเยือนในช่วงเดือน ม.ค.-เม.ย. เมืองที่มีหมอกตามธรรมชาติจะกลับเปลี่ยนเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยควันและฝุ่นละอองอยู่ในอากาศ ซึ่งมีสาเหตุมาจากไฟป่าและการเผาพื้นที่เกษตรกรรม “พอถึงเดือนมกราคม กุมภาพันธ์ มีนาคม แม้แต่จะลืมตาขึ้นมาก็แสบตา แสดงว่าการเผาป่าค่อนข้างจะรุนแรง แต่พอดีระยะหลังมาสัก 2 ปีมานี้กระแสการจุดไฟเผาป่ามันลดลง” พระสมคิด จรณธมฺโม เจ้าอาวาสวัดโป่งคำ ประธานมูลนิธิส่งเสริมการเรียนรู้ชุมชนวัดโป่งคำ อ.สันติสุข จ.น่าน บอกเล่าถึงสถานการณ์ที่เกิดขึ้นจริง ----- เรื่องเล่าหมอกควัน บนทางหลวง 1168 ----- ต้นเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ทีมงานสำนักข่าวสิ่งแวดล้อม (GreenNews) ได้เดินทางไปยัง จ.น่าน และได้เยี่ยมชมพื้นที่จากตัวเมืองน่าน ผ่าน อ.สันติสุข มุ่งสู่ อ.แม่จริม...

อุตสาหกรรม Fast fashion เติบโตอย่างรวดเร็วในประเทศไทย ตอบโจทย์พฤติกรรมผู้บริโภคยุคใหม่ที่เปลี่ยนสไตล์ตามกระแสนิยม แต่ในอีกด้านหนึ่ง Fast fashion ทำให้สิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็ว และยังเป็นปัจจัยเร่งปัญหาโลกร้อน Fast Fashion หรือ “แฟชั่นรวดเร็ว” เป็นการผลิตและจำหน่ายเสื้อผ้าตามกระแสนิยม เน้นการขายในปริมาณมาก ราคาถูก ยิ่งเมื่อตลาดออนไลน์และธุรกิจอีคอมเมิร์ซได้รับความนิยมมากขึ้น ผู้บริโภคยิ่งสามารถช็อปปิ้งเสื้อผ้าได้ง่ายและบ่อยกว่าเดิม การสำรวจโดยบริษัทที่ปรึกษาด้านธุรกิจ McKinsey & Company ชี้ว่าปริมาณเสื้อผ้าที่ซื้อโดยผู้บริโภคทั่วโลกเพิ่มขึ้นถึง 60% ในระหว่างปี 2543 และ 2557 การเติบโตของ Fast Fashion ทำให้แบรนด์สินค้าเสื้อผ้าในอุตสาหกรรมดังกล่าว เช่น Zara, Forever 21 และ Topshop เติบโตอย่างรวดเร็ว แบรนด์ดังอย่าง H&M มีมูลค่าในตลาดปัจจุบันมากกว่าแบรนด์หรูหราอย่าง Channel ถึงสองเท่า ประเทศกำลังพัฒนาในภูมิภาคเอเชียมียอดขายของแบรนด์ Fast fashion...

ปฏิเสธไม่ได้ว่าอุปสรรคสำคัญที่ทำให้ "พลังงานหมุนเวียน" ไม่สามารถโดดเด่นขึ้นมาเป็นทางออกของการผลิตไฟฟ้าในโลกปัจจุบันได้ นั่นก็คือ "เสถียรภาพ" ซึ่งนับเป็นประเด็นที่มีการถกเถียงมาอย่างช้านาน เมื่อท้องฟ้าไม่ได้ให้แสงแดดตลอดเวลา เฉกเช่นกับอากาศที่ไม่ได้พัดพาสายลมมาเป็นประจำ พลังงานวิถีดั้งเดิมจาก "ฟอสซิล" จึงยืนหยัดในการเป็นแหล่งผลิตไฟฟ้าหลักที่พึ่งพาได้จวบจนปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม พระเอกสำคัญซึ่งเป็นที่จับตามากขึ้นอย่างต่อเนื่อง และเชื่อกันว่าจะเข้ามาเปลี่ยนพลิกโฉมอุปสรรคข้างต้นได้ นั่นก็คือ "ระบบกักเก็บพลังงาน" หรือ Energy Storage System (ESS) ที่จะช่วยให้ไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียน สามารถจ่ายออกมาใช้งานได้ตลอดเวลาเฉกเช่นการผลิตไฟฟ้าด้วยวิถีดั้งเดิม มาวันนี้ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่มากขึ้น ภาพการเปลี่ยนแปลงของระบบผลิตไฟฟ้าในอนาคตเริ่มเด่นชัด กลายเป็นประเด็นหลักที่ถูกพูดถึงในงานเสวนา "ทางเลือกพลังงานไฟฟ้าไทย ถ้าไม่พึ่งพาโรงไฟฟ้าถ่านหิน" ซึ่งจัดโดย สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ร่วมกับ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) เมื่อวันที่ 4 เม.ย.2561 ----- 'ไทย' คุ้มแล้ว ใช้แบตฯ แทน 'ถ่านหิน' ----- วิชสิณี วิบุลผลประเสริฐ นักวิชาการ TDRI ฉายภาพว่าระบบไฟฟ้าในอนาคตจะมีคุณลักษณะสำคัญ...

ในปี 2558 อดีตประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา บารัค โอบามา ปลีกตัวจากทำเนียบเพื่อมาเดินเล่นในสวนสาธารณะเซ็นทรัลปาร์ค ณ ใจกลางแมนฮัตตัน กรุงนิวยอร์ค เขาเพียงอยากทำกิจกรรมเช่นคนธรรมดา นั่นคือการพักผ่อนในพื้นที่สีเขียวอันเป็นที่ที่เขาคุ้นเคยมาตั้งแต่สมัยเรียนมหาวิทยาลัย “ผมอยากจะมาเดินเล่นในเซ็นทรัลปาร์คอีกครั้ง และนึกถึงความรู้สึกนั้นว่าเป็นอย่างไร” โอบามากล่าวกับสื่อมวลชนสั้นๆ ในเมืองใหญ่ที่การงานและความเร่งรีบทำให้คนบ้าคลั่ง สวนสาธารณะเป็นเสมือนที่หลบภัยของผู้คนต่างต่างนานา ไม่ว่าจะเป็นผู้นำประเทศ นักคิด นักดูนก หรือคนธรรมดา แต่บทบาทของสวนสาธารณะกลับไม่ได้รับการอุ้มชูในหลายเมืองใหญ่ เมื่อพื้นที่ทุกตารางเมตรมีมูลค่าเป็นเงินเป็นทองจนต้นไม้กลายเป็นสิ่งไร้ค่า องค์การสหประชาชาติคาดการณ์ว่าในปี 2593 ประชากรโลก 66% จะอาศัยอยู่ในเมือง เพิ่มจาก 54% ในปี 2557 หากไม่มีการเตรียมการรับมือ พื้นที่เมืองจะประสบกับปัญหาการจัดการและจัดสรรทรัพยากรในทุกมิติ เช่น มลพิษและขยะที่เพิ่มขึ้น โครงสร้างพื้นฐานและขนส่งสาธารณะที่ไม่เพียงพอ รวมทั้งราคาอสังหาริมทรัพย์ที่ถีบตัวสูง จนมนุษย์เงินเดือนไม่สามารถจ่ายเงินซื้อที่อยู่อาศัยที่มีคุณภาพได้ การเข้าถึงพื้นที่สีเขียวสาธารณะอย่างจำกัดจำเขี่ยเป็นอีกตัวชี้วัดหนึ่งของคุณภาพเมือง รวมถึงเป็นปัญหาของกรุงเทพที่ยังไม่สามารถคลี่คลายได้ ฐานข้อมูลและระบบติดตามประเมินผล การเพิ่มพื้นที่สีเขียวของกรุงเทพมหานคร จัดทำโดย สำนักยุทธศาสตร์และประเมินผล กรุงเทพมหานคร ระบุว่า กรุงเทพมีพื้นที่สีเขียวทุกประเภทรวม 183 ล้าน...

Hennes & Mauritz หรือ H&M แบรนด์เสื้อผ้า fast fashion (แฟชั่นมาเร็วไปเร็ว-ราคาถูก) สัญชาติสวีเดน ได้เปิดเผยตัวเลขยอดขายและสินค้าคงเหลือในสต็อกในช่วง 3 เดือนแรกของปี 2018 โดยพบว่า แม้ซีซั่นนี้จะ clearance sales หรือลดล้างสต็อกไปแล้ว ก็ยังมีสินค้าค้างสต็อกมากกว่าปีก่อนถึง 7% มูลค่าความเสียหาย (ในตลาดยุโรป) อยู่ที่กว่า 4,000 ล้านดอลลาร์ ($4 billion) หรือราวๆ 1.2 แสนล้านบาท นับว่าสูงที่สุดตั้งแต่ปี 2005 เป็นต้นมา ส่วนผลกำไรในไตรมาสนี้ลดฮวบลงไปถึง 62% ต่ำที่สุดในรอบ 10 ปี H&M ให้เหตุผลว่า ที่สินค้าคงเหลือในไตรมาสแรกมีมากเช่นนี้ส่วนหนึ่งเพราะวิธีคิดคอลเลกชั่นเสื้อผ้าคิดจาก “ซีซั่น” หรือ “สภาพอากาศ” แต่ตั้งแต่ต้นปี 2018...

ปัจจุบันแพขยะในแปซิฟิค (Great Pacific Garbage Patch) มีขนาดใหญ่ถึง 1.6 ล้านตารางกิโลเมตร หรือใหญ่กว่าประเทศฝรั่งเศสถึง 3 เท่า เป็นเหตุให้นักสิ่งแวดล้อมและนักวิทยาศาสตร์กังวลว่า ด้วยขนาดและความเร็วในการเพิ่มขึ้นของขยะเช่นนี้น่าจะทุบสถิติตามที่มีการประเมินไว้ เขาจึงเรียกร้องให้ตั้งแพขยะแปซิฟิคเป็นประเทศใหม่ชื่อ “The Trash Isles” เพราะเมื่อเป็นรัฐ ก็จะได้สิทธิการคุ้มครองตามกฎบัตรสิ่งแวดล้อมแห่งองค์การสหประชาชาติ และทุกประเทศต้องเข้ามามีส่วนร่วม แพขยะใหญ่แปซิฟิค หรือวงวนขยะขนาดใหญ่บริเวณกลางมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือ เกิดขึ้นจากการรวมตัวกันของขยะทุกประเภท ประกอบด้วย เศษขยะพลาสติกทุกขนาดและทุกชนิด ตั้งแต่อวนเก่า ตาข่ายดักปลา จนถึงเม็ดบีสขนาดจิ๋วที่ใช้ในภาคอุตสาหกรรมหรือในครัวเรือน ที่เราคุ้นหูในชื่อไมโครพลาสติก (microplastics) อย่างไรก็ตาม ถึงแม้แพขยะใหญ่แปซิฟิคจะมีขนาดใหญ่มาก แต่ไม่อาจมองเห็นได้ด้วยดาวเทียม เนื่องจากขยะทั้งหมดอยู่ใต้หรือใกล้ผิวน้ำมาก วงวนน้ำแปซิฟิกเหนือถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อปี 1997 โดยนักสมุทรศาสตร์ (oceanographer) นามชาร์ล มัวร์ (Charles Moore) โดยข้อค้นพบดังกล่าวเปิดเผยผ่านวารสารวิชาการวิทยาศาสตร์ Scientific Reports Friday โดยทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติร่วมกับ 6...

“ขยะพลาสติก” มหันตภัยร้ายต่อสิ่งแวดล้อมกำลังกลายเป็นปัญหาที่คุ้นชินของเราทุกคน ไม่น่าเชื่อว่าในแต่ละวันเราได้ร่วมกันผลิตขยะพลาสติกอย่างเกินความจำเป็นมหาศาล แต่เรากลับมองว่านั่นคือความปกติของชีวิต รอบตัวเราจึงเต็มไปด้วย “ถุงพลาสติก” ในทุกๆ กิจวัตร ตั้งแต่เช้าจรดเย็น ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ความพยายามลดใช้ถุงพลาสติกที่เกินความจำเป็น ทั้งจากรัฐ เอกชน หรือแม้แต่ในระดับตัวบุคคลมีให้เห็นบ่อยครั้ง และหนึ่งใน “รูปธรรมความสำเร็จ” มาจากแวดวงสาธารณสุข ซึ่งนับเป็นก้าวเล็กๆ ที่ยิ่งใหญ่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล (รพ.สต.) บ้านมดตะนอย ตั้งอยู่ที่ ต.เกาะลิบง อ.กันตัง จ.ตรัง เป็นอีกหนึ่งสถานบริการด้านสุขภาพที่ประกาศตัว “ยกเลิก” ใช้ถุงพลาสติกหูหิ้วสำหรับใส่ยาให้ผู้ป่วย  ตั้งแต่วันที่ 1 มี.ค. 2560 เป็นต้นมา สมโชค สกุลส่องบุญศิริ นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลบ้านมดตะนอย เล่าว่า แนวคิดการดำเนินการเหล่านี้ เป็นผลพวงมาจากความสำเร็จที่ชุมชนได้ร่วมกันบริหารจัดการขยะจนสามารถประกาศเป็น “หมู่บ้านปลอดโฟม” ได้ตั้งแต่เมื่อเดือน ส.ค. 2559 “ในอดีตมีการใช้โฟมจำนวนมาก เราจึงเริ่มต้นจากการเปลี่ยนพฤติกรรม ปฏิเสธการซื้ออาหารที่ใช้โฟมเป็นบรรจุภัณฑ์ และนับตั้งแต่มีการประกาศเป็นหมู่บ้านปลอดโฟมก็ไม่มีโฟมปรากฏให้เห็นในหมู่บ้านเลย...

‘ความสำเร็จ’ ทางเศรษฐกิจที่ปราศจากจิตสำนึกในการอนุรักษ์ระบบนิเวศอาจจะกลายเป็นหายนะ สภาพสิ่งแวดล้อมที่ท่วมท้นไปด้วยขยะพลาสติกเป็นปัญหาที่เห็นได้ทั่วไป พลาสติกเป็นตัวก่อให้เกิดวัฒนธรรมการทิ้งขว้าง คนรุ่นก่อนๆ ที่ตอนนี้ได้เติบโตขึ้นยังคงเชื่อว่าการทิ้งขว้างขวดพลาสติกยังเป็นเรื่องปกติและใครๆ ก็ทำกัน “อย่างไรก็ตาม วิชานิเวศวิทยาสอนเราว่าการ ‘ทิ้งขว้าง’ ไม่ได้หมายถึงสิ่งของเหล่านั้นจะออกไปพ้นจากตัวเรา ทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านมือของเราจะไปสิ้นสุดอยู่ที่ไหนสักที่บนโลกใบนี้” นั่นคือข้อเขียนของ Rex Weyler ผู้สื่อข่าวและผู้ร่วมก่อตั้งกรีนพีซสากล (Greenpeace International) ซึ่งสรุปปัญหาขยะพลาสติกล้นโลกที่ยังคงแก้ไม่ตกทุกวันนี้ เขาเขียนบทความชื่อว่า “The Ocean Plastic Crisis” เผยแพร่บนเว็บไซต์กรีนพีซสากลในวันที่ 15 ต.ค. 2560 โดยไล่เลียงประวัติศาสตร์การผลิตพลาสติกว่า โพลีเมอร์อินทรีย์ในเชิงพาณิชย์ถูกสังเคราะห์ขึ้นเมื่อศตวรรษก่อนหน้านี้ และนำมาใช้ในกองทัพในยุคสงครามโลกครั้งที่ 2 โพลีเมอร์อินทรีย์สังเคราะห์นี้ถูกนำเข้ามาสู่การผลิตเพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคในทศวรรษ 1960 (ระหว่างปี พ.ศ. 2503-2512) บรรจุภัณฑ์พลาสติกได้สร้างการเปลี่ยนแปลงระดับโลก จากบรรจุภัณฑ์ที่เคยนำกลับมาใช้ใหม่ได้กลายเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งได้เลย ความนิยมพลาสติกถูกมองว่าเป็นความสำเร็จระดับโลกของอุตสาหกรรมพลาสติก แต่อีกมุมหนึ่งมันคือความความหายนะของโลกด้วยเช่นกัน การศึกษาโดยนักวิทยาศาสตร์ นำโดย Roland Geyer จาก Bren School of Environmental Science...

ตู้ม !! เสียงของแข็งในรูปแบบท่อทรงกลม ขนาด 40 x 80 ซม. เจาะรูด้านข้างโดยรอบ มีชื่อเรียกว่า ‘บ้านปลา’ ถูกปล่อยจากเรือประมงพื้นบ้านลงสู่พื้นน้ำบริเวณคลองลัดเจ้าไหม ปากน้ำเชื่อมสู่ทะเลอันดามัน ในพื้นที่ชุมชนบ้านมดตะนอย ต.เกาะลิบง อ.กันตัง จ.ตรัง จำนวน 80 ตัว โดยการสนับสนุนจากเอสซีจี ร่วมกับชุมชนบ้านมดตะนอย หน่วยงานภาครัฐ และภาคีเครือข่าย ภายใต้โครงการ ‘รักษ์น้ำ จากภูผา สู่มหานที’ เมื่อวันที่ 23 มี.ค.2561 ทุกคน ณ ที่นี่รู้ดีว่า ‘บ้านปลา’ ไม่ใช่สิ่งแปลกใหม่ ในอดีตชาวประมงได้นำกิ่งไม้ไปสุมไว้ใต้น้ำ เพื่อให้ปลาเข้ามาหลบพักอาศัย จากหลักการล่อให้สัตว์น้ำเข้ามาอยู่อาศัยนั้น พัฒนาเป็นการนำวัสดุต่างๆ ที่หาได้ เช่น ต้นไม้ ยางรถยนต์ คอนครีต เหล็ก...