Special Report

ปฏิบัติการเสริมพลังรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Action of Climate Empowerment: ACE) เป็นชื่อเรียกใหม่ในการดำเนินงานตามมาตรา 6 ภายใต้กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ในการประชุม COP 21 ที่มีการบรรลุความตกลงปารีส (Paris Agreement) เมื่อปี 2558 มีวัตถุประสงค์มุ่งเน้นให้ความสำคัญการเสริมสร้างจิตสำนึกและการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ ในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศให้มากขึ้นโดยที่รัฐภาคีสมาชิกต้องรับไปดำเนินการ สาวิตรี ศรีสุข รองอธิบดีกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม (สส.) อธิบายว่า มีการกำหนดกลไกสนับสนุนการดำเนินงานด้านการมีส่วนร่วมไว้อยู่แล้วตั้งแต่ในพิธีสารเกียวโต ในปี 2540 แต่ถูกเพิ่มระดับความสำคัญขึ้นในการประชุม COP 21 ที่ปารีส เนื่องจากประเทศใหญ่ๆ ไม่ได้เข้าร่วม มีการมองว่าการลดก๊าซตามความตกลงปารีสอาจจะไม่ได้ผล จึงต้องเน้นการเสริมพลังจากภาคส่วนต่างๆ โดยกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่เป็นหน่วยประสานงานหลัก...

สารคดี: เมื่อปลาจะกินดาว#17 ผู้เขียน: วีรทัศน์ อิงคภัทรางกูร ระบบเศรษฐกิจ ถือกำเนิดขึ้นมาในช่วงเวลาพร้อมๆ กับการที่มนุษย์เริ่มรวมตัวอยู่ร่วมกันเป็นสังคม เกิดการติดต่อ ซื้อขาย แลกเปลี่ยน จนเรียนรู้และพัฒนากลไกที่สอดรับกับรูปแบบวิถีการใช้ชีวิตของผู้คน ตลอดจนวัฒนธรรมการปกครองที่แตกต่างกันไปในแต่ละดินแดน วิวัฒนาการของหลักคิดระบบเศรษฐกิจที่เราคุ้นเคยเรื่อยมา ทั้งที่ถูกขนานในนามของทุนนิยม สังคมนิยม หรือที่มีการผสมจนเกิดเป็นรูปแบบใดๆ สิ่งสำคัญที่จะถูกใช้เพื่อแบ่งแยกความแตกต่าง คือหลักการเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต และฐานคิดของการครอบครองผลประโยชน์ แต่ไม่ว่าในระบบเศรษฐกิจแบบใด สิ่งที่สำคัญกว่าและกลับไม่เคยถูกนับรวมไว้ในสมการ คือศักยภาพทรัพยากรในมุมมองของระบบนิเวศ ที่ทุกชีวิตล้วนมีส่วนร่วมเป็นเจ้าของ และมีไม่เพียงพอที่จะตอบสนองต่อการสูบไปใช้ผลิตสินค้าเพื่อการบริโภค ด้วยเป้าหมายเพียงเพิ่มผลกำไร ก่อนสิ่งที่ผลิตขึ้นมาใช้จะถูกทิ้งไปโดยไม่มีใครเหลียวแล ดังที่เราเรียกว่า เศรษฐกิจแบบเส้นตรง (Linear Economy) อย่างที่ผ่านมา วิธีการใช้ทรัพยากรของเราคือการ Take-Make-Dispose คือ ถลุง (Take) ดึงทรัพยากรจำนวนมหาศาลมาใช้ในราคาถูกที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ก่อนจะนำมาผ่านกระบวนการ ผลิต (Make) ขายให้ลูกค้านำไปใช้งาน และเมื่อผลิตภัณฑ์หมดประโยชน์แล้วก็ ทิ้ง (Dispose) กลายเป็นขยะ วัฏจักรนี้ดำเนินเรื่อยมาเป็นเวลาหลักศตรวรรษ นับตั้งแต่ที่มีการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรก จวบจนวันที่มนุษย์ได้เห็นทรัพยากรร่อยหรอลงต่อหน้าต่อตา และกำลังมีทีท่าว่าจะหมดไปภายในไม่ถึงช่วงอายุคน จากอัตราการใช้ทรัพยากรในปัจจุบัน...

“ภายในปี 2569 ประเทศไทยจะมีป่าอนุรักษ์เพิ่มขึ้นเป็น 25% ของพื้นที่ประเทศ” วิสัยทัศน์ใหม่ของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ซึ่งประกาศเมื่อปี 2560 สอดรับกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 และแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ที่ต้องการให้ประเทศไทยมีพื้นที่ป่า 40% ของพื้นที่ประเทศไว้สำหรับการอนุรักษ์และนำมาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน ตัวเลข 40% แบ่งออกเป็นการเพิ่มพื้นที่ป่าอนุรักษ์ให้ได้ 25% และเพิ่มพื้นที่ป่าสำหรับใช้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจอีก 15% ปัจจุบัน รายงานสถานการณ์ป่าไม้ประเทศไทย โดย มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ระบุว่าประเทศไทยมีพื้นที่ป่าประมาณ 31% หรือ 102 ล้านไร่ ในส่วนของป่าอนุรักษ์นั้นมีอยู่แล้วประมาณ 22% หากต้องการให้ครบ 25% กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ต้องเพิ่มพื้นที่ป่าอีกราว 7 ล้านไร่ หากบรรลุตามเป้าหมาย ประเทศไทยจะมีป่าธรรมชาติราว 80.75 ล้านไร่ ได้รับการดูแลภายใต้กฎหมายอนุรักษ์ที่เข้มแข็ง...

สารคดี: เมื่อปลาจะกินดาว#17 ผู้เขียน: เมธิรา เกษมสันต์ “ผมมาที่นี่เป็นครั้งแรกในปี 2523 ภาพที่เห็นในวันนั้น สามารถอธิบายได้ด้วยคำแสนสั้น สวรรค์... น้ำลงต่ำ ปะการังหลายสี หลากรูปทรง เป็นหมื่นเป็นแสน ฝูงปลาคลาคล่ำ สวรรค์เป็นคำบรรยายที่ใกล้เคียงที่สุด” – ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ – บรรยายถึงอ่าวมาหยาในเฟซบุ๊กส่วนตัวเมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2561 นับจากความประทับใจแรกกับอ่าวมาหยาในวันนั้น... ผ่านไป 38 ปี... ดร.ธรณ์ กลับมายืนที่เดิมอีกครั้ง เบื้องหน้าคือซากปะการังตายสุดลูกหูลูกตา เขาบรรยายถึงอ่าวมาหยาในเฟซบุ๊กต่อว่า “ผมใช้เวลานานในการตามหา ในที่สุดผมก็เจอปะการังหนึ่งก้อน หนึ่งก้อนที่หลงเหลือมาให้เห็นในวันนี้ รอบด้านคือปะการังตาย ไม่ใช่เพิ่งตาย แต่ตายมาเรื่อยๆ ตายสะสมกันมาตลอด 38 ปี ในอ่าวแห่งนี้อาจมีปะการังก้อนสองก้อนสาม แต่ผมไม่อยากตามหาอีกแล้ว แค่ก้อนเดียวพอแล้ว...เกินพอ” ...ปะการังก้อนสุดท้ายแห่งอ่าวมาหยา... ดร. ธรณ์ ตั้งชื่อบทความเช่นนั้น นับตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่อง The Beach เข้าฉายในปี 2543 ชื่อเสียงของอ่าวมาหยาก็ระบือไกลทั่วโลก...

นับเป็นปีที่ 2 ของโครงการ "PPP Plastic" ที่เป็นความร่วมมือ 3 ฝ่ายระหว่างภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคประชาสังคม โดยมีคณะกรรมการบริหารจัดการขยะพลาสติก เป็นกลไกทำงานสำคัญในการจัดทำแผนแม่บท (โรดแมป) กรอบและแนวทางการจัดขยะพลาสติกอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นนโยบายสำคัญ 4 ด้าน อาทิ การคัดแยกและจัดเก็บขยะอย่างมีประสิทธิ การสร้างเทคโนโลยีหรือนวัตกรรม และโมเดลทางธุรกิจในการนำขยะกลับเข้าสู่ระบบหรือกลับมาใช้ใหม่ การสื่อสารและการศึกษาเกี่ยวกับเศรษฐกิจหมุนเวียน และการมุ่งเน้นการพัฒนาฐานข้อมูลการบริหารจัดการขยะพลาสติกและการสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อนำไปสู่เป้าหมายการจัดการขยะพลาสติกอย่างยั่งยืน วิจารย์ สิมาฉายา ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) ในฐานะประธานคณะอนุกรรมการบริหารจัดการขยะพลาสติก เปิดเผยถึงผลสำเร็จในการทำงาน 3 ประสาน ระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน รวมถึงภาคประชาสังคม ว่าได้ร่วมมือกันทำงานขับเคลื่อนมาโดยตลอดในการช่วยกันลดการใช้ขยะพลาสติก เพื่อให้ไทยหลุดพ้นจากประเทศอันดับ 6 ของโลกที่ทิ้งขยะพลาสติกลงทะเล ซึ่งปัญหาดังกล่าวได้รับความสนใจและสำคัญระดับโลก เนื่องจากประเทศไทยใช้พลาสติก 2 ล้านตันต่อปี แต่บริหารจัดการได้เพียง 5...

หนึ่งในงานประชุมด้านป่าไม้ที่ใหญ่ที่สุดในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก หรือ The Asia-Pacific Forestry Week (APFW) ถูกจัดขึ้นระหว่างวันที่ 17-21 มิถุนายน 2019 ณ เมืองอินชอน สาธารณรัฐเกาหลี ด้วยความร่วมมือระหว่างองค์กรอิสระด้านป่าไม้ประเทศเกาหลี หรือ Korea Forest Service (KFS) และองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) โดยมีผู้คนจากแวดวงป่าไม้ทั่วทั้งภูมิภาคเข้าร่วมกว่า 2 พันคน สำหรับงาน APFW ประจำปี 2019 ในครั้งนี้ถูกจัดขึ้นเป็นครั้งที่ 4 หลังจากที่ก่อนหน้านี้ได้จัดขึ้นในปี 2016 ณ จังหวัดปัมปังกา สาธารณรัฐฟิลิปปินส์, ปี 2011 ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน และปี 2008 ณ กรุงฮานอย...

มหานครลอนดอนกำลังจะยกระดับตัวเองเป็น "เมืองอุทยานแห่งชาติ" หรือ "National Park City" แห่งแรกของโลก ภายใต้แนวคิดว่าธรรมชาติและพื้นที่สีเขียวเป็น "สิ่งที่ต้องมี" (need to have) ไม่ใช่แค่ "มีก็ดี" (nice to have) ขณะเดียวกันมนุษย์ก็ต้องให้ความสำคัญกับอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พืชและสัตว์ต่างๆ ในเมือง เช่นเดียวกับที่ทำในอุทยานแห่งชาติ เพื่อไปให้ถึงเป้าหมายดังกล่าว ลอนดอนตั้งเป้าจะทำให้ 50% หรือครึ่งหนึ่งของเมืองกลายเป็นพื้นที่สีเขียวให้ได้ภายในปี 2050 ชาวเมืองจะถูกขอความร่วมมือให้ปรับพื้นที่สีเทาต่างๆ เช่น พื้นที่หน้าบ้าน หลังคา และสวนหลังบ้าน ให้กลายเป็นสีเขียวด้วยการปลูกต้นไม้หรือหญ้า รวมถึงการขุดหลุมบริเวณรั้วบ้านเพื่อให้สัตว์ตามธรรมชาติ เช่น เม่น หรือตัวตุ่น สามารถเคลื่อนย้ายได้อย่างอิสระด้วย งบประมาณกว่า 12 ล้านปอนด์ได้เริ่มถูกแจกจ่ายจากภาครัฐไปยังชุมชนต่างๆ ทั่วทั้งเมืองเพื่อใช้ในการปลูกต้นไม้และเพิ่มพื้นที่ป่าแล้ว โดยมีการประเมินว่าเงินลงทุนในโปรเจกต์นี้ทุกๆ 1 ปอนด์ จะช่วยให้รัฐบาลประหยัดงบประมาณด้านการดูแลสุขภาพ สิ่งแวดล้อม...

ประเทศหมู่เกาะเล็กๆ ที่กำลังจะจมทะเลเหล่านี้กำลังต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลก และนี่คือสิ่งที่ประเทศอื่นๆ สามารถเรียนรู้ได้จากพวกเขา การเดินทางไปยังหมู่บ้านวูนิโดโกรัว ประเทศฟิจิ ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย นอกจากบินข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกอันกว้างใหญ่มายังสนามบินนานาชาติบนเกาะหลักที่ห่างไกลของฟิจิแล้ว ผู้เดินทางต้องต่อเครื่องบินเล็กขนาด 19 ที่นั่งไปยังเกาะรองที่ห่างออกไปอีก 140 กิโลเมตร จากนั้นเดินทางด้วยรถยนต์อีกหนึ่งชั่วโมงเพื่อเดินเท้าตามผู้นำทางท้องถิ่นไปยังหมู่บ้านที่กำลังจะจมน้ำแห่งนี้ ครั้งหนึ่งหมู่บ้านเล็กๆ กลางป่าร้อนชื้นแห่งนี้เคยมีประชากรอาศัยอยู่กว่า 100 คน ก่อนที่มันจะถูกโจมตีด้วยภาวะโลกร้อนที่ทำให้น้ำทะเลรุกล้ำเข้ามาจากชายฝั่งเดิมถึง 300 ฟุต และบ่อยครั้งที่ชาวบ้านต้องอยู่กับน้ำทะเลที่หนุนขึ้นมาถึงระดับหัวเข่าในบ้านของพวกเขาเอง ในบางครั้งชาวบ้านต้องแขวนทรัพย์สินมีค่าไว้บนที่สูงและวิ่งขึ้นไปหลบบนเนินเขา "การเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศได้ทำลายวิถีชีวิตของพวกเรา" ไซโรซี รามาตู ผู้นำหมู่บ้าน กล่าว ระดับน้ำทะเลที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้เมื่อห้าปีก่อนชาวบ้านทั้งหมดต้องตัดใจทิ้งหมู่บ้านของพวกเขา รัฐบาลฟิจิได้สร้างที่อยู่อาศัยใหม่บนเนินเขาที่ห้างไกลออกไปราวๆ หนึ่งไมล์ให้กับชาวบ้านกลุ่มนี้ วูนิโดโกรัว ถือเป็นหมู่บ้านแห่งแรกในฟิจิที่ถูกทิ้งร้างจากปัญหาโลกร้อน และมันคงไม่ใช่หมู่บ้านสุดท้าย แฟรงค์ ไบนิมารามา นายกรัฐมนตรีของฟิจิ ได้ออกมาระบุว่า ยังมีหมู่บ้านอีกกว่า 40 แห่งที่อาจต้องเผชิญชะตากรรมเดียวกับวูนิโดโกรัวและชาวบ้านต้องอพยพ หากระดับน้ำทะเลยังคงเพิ่มสูงขึ้น การทิ้งถิ่นของชาววูนิโดโกรัวสะท้อนถึงการคุกคามของการเปลี่ยนทางสภาพอากาศต่อมนุษย์ว่ามีอยู่จริง โดยเฉพาะในกลุ่มประเทศเกาะขนาดเล็ก เช่น ฟิจิ ที่ในช่วงหลายปีมานี้ต้องเผชิญกับความรุนแรงของภัยธรรมชาติถี่ขึ้นทั้งปัญหาพายุถล่มและน้ำท่วม ในแต่ละปีฟิจิได้รับความเสียหายจากภัยธรรมชาติคิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจราว 5%...

เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2562 เวลา 9.00 น. ศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบภาค 7 จังหวัดสมุทรสงคราม อ่านคำพิพากษากรณีพนักงานอัยการสำนักงานคดีปราบปรามการทุจริตภาค 7 ยื่นฟ้อง นายเปรมชัย กรรณสูต ประธานบริหารบริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ จำกัด (มหาชน) จำเลยที่ 1 และนายยงค์ โดดเครือ คนขับรถ จำเลยที่ 2 ในข้อหาร่วมกันให้ ขอให้ หรือรับว่าจะให้ทรัพย์สิน หรือประโยชน์อื่นใดแก่เจ้าพนักงาน เพื่อจูงใจให้กระทำการใด ไม่กระทำการใด หรือประวิงการกระทำอันมิชอบด้วยหน้าที่ หรือ “คดีติดสินบนเจ้าพนักงาน” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 144 ประกอบมาตรา 83 อันเป็นกรณีสืบเนื่องจากเหตุการณ์จับกุมคณะของนายเปรมชัยและพวกรวม 4 คนในจุดไม่อนุญาตให้พักค้างแรมในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก...

สารคดี: เมื่อปลาจะกินดาว#17 ผู้เขียน: เอกชัย จั่นทอง ช่วงปลายเดือนธันวาคม 2561 ที่ผ่านมา เกิดความแตกตื่นในกรุงเทพมหานคร เมื่อฝุ่นละอองขนาดเล็ก หรือ PM2.5 สร้างผลกระทบต่อสุขภาพประชาชนอย่างไม่ลดละ กลับกันยังทวีความรุนแรงจนหลายคนเกิดอาการเจ็บป่วย ขณะนั้นกรุงเทพมหานครถูกห่อหุ้มด้วยฝุ่นละอองจนขาวโพลน โรงเรียน บริษัท หลายแห่งประกาศหยุดงาน ประชาชนกว่า 90% ต้องสวมหน้ากากอนามัยออกจากบ้านเพื่อป้องกันฝุ่นทั่ว ไม่ใช่เพียงกรุงเทพฯ ต้องเผชิญฝุ่นละอองขนาดเล็ก ภาคเหนือตอนบน อาทิ เชียงใหม่ แพร่ แม่ฮ่องสอน ฯลฯ ต่างประสบปัญหาฝุ่นละอองอย่างหนักเช่นกัน จากสภาพภูมิประเทศเป็นแอ่งกระทะและภูเขาล้อมรอบ บวกกับการเผาป่า เผาซังข้าว ซังข้าวโพด จนเกิดการสะสมหมอกควันและฝุ่นพิษในอากาศสูงมาก สอดคล้องกับที่ ศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ แถลงยืนยันปัญหาผ่านคลิปวิดีโอผ่านเฟซบุ๊กที่ใช้ชื่อว่า ‘PR Chiang Mai’ เมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2562 ใจความสำคัญในแถลงชี้แจงสาเหตุปัญหาหมอกควันที่สูงขึ้นใน...